Onkologia dziecięca to dziedzina zajmująca się chorobami rzadkimi. To dyscyplina trudna, zarówno dla lekarzy jak i pacjentów, jednak w Polsce mamy z czego być dumni – leczymy dzieci i młodzież według standardów światowych, a ostatnie lata przyniosły także dużą pozytywną zmianę pod względem możliwości finansowania niekomercyjnych badań klinicznych.

W onkologii dziecięcej może wydarzyć się wszystko – zarówno w aspekcie negatywnym jak i pozytywnym – mówił prof. Jan Styczyński, Konsultant Krajowy w dziedzinie onkologii i hematologii dziecięcej. Onkologią dziecięcą zajmują się swego rodzaju pasjonaci, którzy poświęcają jej całe swoje życie. Wszędzie podkreślam, że onkologia dziecięca jest zupełnie inną dziedziną medycyny niż onkologia dorosłych, tak jak nowotwory dziecięce są różne od nowotworów wieku dorosłego.

Na sympozjum przedstawione zostały prelekcje przedstawicieli różnych ośrodków leczenia onkologicznego, Ministerstwa Zdrowia, Agencji Badań Medycznych oraz organizacji pozarządowych. Całość prowadzili dr hab. Bożenna Dembowska-Bagińska prof. IP-CZD, prof. Bernarda Kazanowska oraz prof. Tomasz Szczepański. 

  • Prof. Jan Styczyński – Stan onkologii i hematologii dziecięcej w Polsce w dobie pandemii COVID-19

Konsultant Krajowy w dziedzinie onkologii i hematologii dziecięcej podkreślił, że głównym zagrożeniem związanym z pandemią COVID-19 u pediatrycznych pacjentów onkologicznych nie jest sam wirus lecz opóźnienie wprowadzenia chemioterapii w przypadku zarażenia się nim przez pacjenta. Według danych zaprezentowanych przez profesora, od 1 marca 2020 roku do 1 lipca 2021 roku 352 pacjentów onkologii dziecięcej miało koronawirusa, z czego zmarło 4, co daje 97% przeżywalność w tej grupie chorych. Wspomniał także, że pracownicy tej dziedziny medycyny dają dobry przykład innym poprzez wysoki poziom wyszczepialności. Kadra ośrodków leczenia onkologicznego w Gdańsku, Szczecinie i Zabrzu zaszczepiła się w 100%.

  • Dr hab. Sylwia Kołtan prof. UMK – Szczepienia u dzieci z chorobami nowotworowymi i chorobami krwi. Szczepienia dzieci i rodziców przeciw COVID-19.

Dr hab. Sylwia Kołtan zaznaczyła, jak istotne jest szczepienie się przez dorosłych, którzy niestety bywają nieufni wobec szczepionek, wierząc tzw. „fake newsom” rozpowszechnianym w internecie. Zauważyła, że nawet bezobjawowy COVID-19 (a taką formę przyjmuje on często właśnie u dzieci) może nieść za sobą zdrowotne konsekwencje. W tym przypadku są one nawet częstsze niż po grypie sezonowej. Co 10 dziecko, które przeszło koronawirusa może cierpieć na tzw. zespół pocovidowy, objawiający się patologiczną sennością, brakiem łaknienia, utratą masy ciała. 
Ponadto ekspertka dodała, że szczepienia dzieci na całym świecie budzą kontrowersje i nie ma zgodności w poszczególnych krajach w kwestii ich przeprowadzania. W przypadku dzieci chorych onkologicznie warto zaszczepić całe otoczenie dziecka, czyli jego rodzinę, pracowników medycznych, aby stworzyć swoisty „kokon” chroniący je przed zakażeniem. Zaleca, aby (jeśli nie ma ścisłych przeciwwskazań) szczepić się przeciwko COVID-19 – w ten sposób możemy doprowadzić do zakończenia pandemii.

  • Dr hab. Radosław Sierpiński – Możliwości wsparcia badań klinicznych i naukowych przez Agencję Badań Medycznych

Dr hab. Radosław Sierpiński, który połączył się online ze zgromadzonymi w Katowicach specjalistami, przedstawił podsumowanie dotychczasowego finansowego wsparcia ABM dla projektów z zakresu onkologii dziecięcej. W badaniach z dziedziny onkologii dziecięcej granty pełnią bowiem kluczową rolę. Prelegent zaznaczył, że do tej pory blisko połowa środków Agencji Badań Medycznych przeznaczona została właśnie na projekty z zakresu hematologii oraz onkologii dziecięcej. Przedstawił plany Agencji na najbliższy czas. Flagowym, przełomowym projektem, który ABM pragnie wesprzeć, jest opracowanie polskiej terapii adoptywnej komórkami CAR/CAR-T. Planowany koniec projektu przypada na grudzień 2026 roku. Agencja Badań Medycznych w najbliższym czasie ma także plany zorganizowania konkursu na utworzenie i rozwój Onkologicznych Centrów Wsparcia Badań Klinicznych. 

  • Prof. Wojciech Młynarski – Potrzeby badań klinicznych w onkologii dziecięcej: CALL-POL jako przykład możliwości postępu w leczeniu ostrej białaczki limfoblastycznej

Prof. Wojciech Młynarski, Kierownik Kliniki Pediatrii, Onkologii, Hematologii i Diabetologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, podkreślił, że jeszcze 2 lata temu sytuacja finansowania niekomercyjnych badań klinicznych w Polsce była niezwykle trudna. Obecnie, dzięki działaniom Agencji Badań Medycznych wygląda to bardziej optymistycznie. 

Należy pamiętać, że w onkologii dziecięcej tylko dzięki badaniom klinicznym możemy znaleźć odpowiedzi na nasze pytania. Niekomercyjne badania kliniczne powinny być standardem leczenia w onkologii dziecięcej. Obecnie oprócz szukania indywidualnych rozwiązań w leczeniu nowotworów są one ukierunkowane na redukcję toksyczności terapii – aby skuteczność leczenia została wysoka, a jego bezpieczeństwo wzrosło – mówił prof. Młynarski.

Profesor przedstawił także projekt CALL-POL, którego głównym celem jest ułatwienie dostępu do najnowszych terapii dzieciom z ostrą białaczką limfoblastyczną. Złożył podziękowania wszystkim ośrodkom leczenia pediatrycznych pacjentów onkologicznych za owocną współpracę i zgodność, bo m.in. to dzięki ich zaangażowaniu możliwe było otrzymanie pozytywnej opinii Agencji Badań Medycznych w sprawie finansowania projektu.

  • P. Aneta Klimek-Jędryka – Rola organizacji pożytku publicznego w poprawie jakości opieki nad dziećmi z chorobami nowotworowymi i chorobami krwi

Pani Aneta Klimek Jędryka, Rzeczniczka Prasowa Fundacji Iskierka podjęła temat filarów działalności Fundacji Iskierka, która na różnych polach wspiera chore dzieci, ich rodziców, a także personel szpitali czy przyczynia się do rozwoju onkologii dziecięcej w ogólności. Fundacja jako organizacja pożytku publicznego prowadzi przede wszystkim pomoc systemową dla rodzin małych pacjentów (finansową, socjalną, psychologiczną, społeczną). Organizuje wiele przydatnych inicjatyw, takich jak Onkoporadnik (powstały w czasie pandemii), portal Onkorodzice.pl; wydaje serię książek o odżywianiu w czasie choroby nowotworowej „JedzONKO” czy najnowszą publikację „O, choroba”; inicjuje działalność Dziecięcej Orkiestry Onkologicznej. Prowadzi także zbiórki pieniędzy na leczenie poszczególnych pacjentów i organizuje konferencje na temat nowotworów u dzieci. Pani dr hab. Bożenna Dembowska-Bagińska prof. IP-CZD w imieniu zgromadzonych lekarzy wyraziła wdzięczność za różnorodne i tak potrzebne inicjatywy podejmowane przez Fundację.

  • Prof. Krzysztof Kałwak – Innowacyjne terapie komórkowe – CAR-T-cells i co dalej?

Prof. Kałwak z Ponadregionalnego Centrum Onkologii Dziecięcej we Wrocławiu „Przylądek Nadziei” w swoim wystąpieniu mówił o przełomowej terapii CAR-T, dzięki której na całym świecie już setki dzieci wyleczono z choroby nowotworowej. W Polsce u pacjenta pediatrycznego po raz pierwszy z sukcesem zastosowano tę terapię w marcu 2020 roku. Profesor zaprezentował także perspektywy rozwoju terapii CAR-T w polskich ośrodkach. Na razie jedynie wrocławski ośrodek „Przylądek Nadziei” posiada certyfikację umożliwiającą przeprowadzanie tego typu leczenia, są jednak plany dalszego rozwijania onkologii dziecięcej na tym polu.

CAR-T to przyszłość w różnego typu nowotworach. Dzięki tej terapii niemożliwe stało się możliwe. To szansa dla pacjentów, którzy jeszcze do niedawna nie mieli szansy na przeżycie – podsumował prof. Kałwak.

Na zakończenie sympozjum zgromadzeni połączyli się online z przedstawicielem Ministerstwa Zdrowia Maciejem Miłkowskim, który wyraził nadzieję na dalszą owocną współpracę z onkologami dziecięcymi oraz otwartość na rozmowy prowadzące do wprowadzania innowacyjnych terapii w onkologii i hematologii dziecięcej w Polsce.

Słowo podsumowujące Sympozjum wygłosił główny inicjator spotkania, prof. Tomasz Szczepański, Rektor Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, Przewodniczący Polskiego Towarzystwa Onkologów i Hematologów Dziecięcych:

Cieszymy się, że mogliśmy po prawie dwuletniej przerwie spotkać się w naszym gronie na żywo, nie poprzez ekrany komputerów. Miejmy nadzieję, że jest to dla naszego Towarzystwa pierwszy etap powracania do normalności po pandemii – podsumował.

Źródło: onkologia-dziecieca.pl